30 Οκτωβρίου 2017

Περί συμβόλων

     Το μεγαλύτερο πλήγμα στην εθνική μας περηφάνια θα ήταν μία μηχανή του χρόνου. Εκεί θα βλέπαμε τις ακατάλληλες σκηνές με τις προσμείξεις, με διαφορετική συχνότητα σε διαφορετικά γεωγραφικά τμήματα σε διαφορετικές χρονικές περιόδους. Κανείς δεν μπορεί να επαληθεύσει, ούτε καν να ορίσει γενετικά τον ελληνισμό του. (Και οι αναφορές στον προπάππου δεν φτάνουν, λυπάμαι). Οπότε ερχόμαστε στο σημείο που πρέπει να αποδεχτούμε, καλώς ή κακώς, ότι είναι η υιοθέτηση (ορισμένων) κοινών συμβόλων αυτή που δίνει νόημα στη λέξη «ελληνισμός». Βέβαια, εδώ έρχεται ένα κονστρουξιονιστικό σφοντύλι (για όσους έχουν μάτια να το δουν) που μας επισημαίνει ότι τα σύμβολα είναι κατασκευάσματα και μας το χαλάει λιγάκι, κάνοντας τα πράγματα ακόμη πιο ασαφή. Τα σύμβολα είναι ωφέλιμα στο βαθμό που συνειδητοποιούμε ότι είναι σύμβολα. Αντικειμενική ιερότητα δεν υφίσταται. Όποιος μπορεί να δει σφαιρικά τα πράγματα το συνειδητοποιεί. Και με τη σειρά της, η συνειδητοποίηση αυτή οδηγεί στη διαμόρφωση ενός προοδευτικού και ελευθεριακού εθνικού χαρακτήρα. Εδώ η σχετικότητα είναι αποδεκτή και συνυπάρχει με τη συλλογικότητα. Αυτή είναι η καταπληκτική λεπτομέρεια που δυστυχώς λίγοι αντιλαμβάνονται. Λέω δυστυχώς, διότι η αδυναμία να συλλάβει κανείς πώς είναι δυνατόν η σχετικότητα να συνυπάρξει με τον συμβολισμό και τις κοινωνικές του προεκτάσεις είναι αυτή που οδηγεί στον αυταρχισμό. Εκεί δηλαδή που βασιλεύει ο παραλογισμός και τα σύμβολα έχουν πλέον λάβει θρησκευτική ιερότητα. Εκεί που έχει χαθεί στην ουσία όλο το νόημα του συμβολισμού και η σημαία έχει μετατραπεί από σύμβολο σε δόγμα. Και έτσι λοιπόν, διαφορετικοί άνθρωποι που πιστεύουν σε διαφορετικά δόγματα -όλοι με το ίδιο πάθος και την ίδια ζέση- θα συνεχίσουν να σφάζουν και να σφάζονται, σαν σύγχρονοι σταυροφόροι, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης. Γιατί; Διότι, πολύ απλά δεν είχαν το θάρρος ή (στην χειρότερη) το πνευματικό υπόβαθρο να ορίσουν τον εαυτό τους και με ανθρώπινους- όχι μόνο εθνικούς- όρους. Όσοι λοιπόν πραγματικά επιζητούν ειρήνη και συνύπαρξη, μιλώντας φυσικά πρωτίστως σε εθνικό και όχι παγκόσμιο επίπεδο, οφείλουν να αμφισβητήσουν την ιερή διάσταση των συμβόλων -όσο επίπονο και τρομακτικό κι αν είναι αυτό ψυχολογικά- και να προσδώσουν σε αυτά μια νέα εννοιολόγηση, ανοιχτή στην ποικιλομορφία και προσανατολισμένη προς ένα συλλογικό όραμα.

2 σχόλια :

Άιναφετς είπε...

Όταν πχ έχεις τρεις επίσημες ταυτότητες (Γαλλική, Τουρκική και Ελληνική), όπως η αφεντιά μου, τα εθνικά σύμβολα της κάθε χώρας που σε "μεγάλωσε" παύουν να έχουν σημασία, άρα αυτό που σε καθορίζει σαν "πατριώτη" τι είναι; Μια ιδέα; Η ανάγκη να πιστεύεις σε κάτι; Ή η διαμόρφωση της εκ-παίδευσης σου, που είναι η βασική αιτία που οι άνθρωποι παιδεύονται και "αγαπούν" τα σύμβολα!
Ωραία, που εξακολουθείς και "γράφεις"!!!

Crux είπε...

Καλησπέρα Άιναφετς!

Όλα καλά, πολύ πιεσμένος καθώς φτάνουν οι εξετάσεις αλλά το παλεύω! Ήταν μια μακρά περίοδος προσαρμογής σε ένα πολύ διαφορετικό σύστημα εκπαίδευσης με τα υπέρ και τα κατά του. Το ευχάριστο είναι ότι εαν όλα πάνε καλά με τις εξετάσεις θα συνεργαστώ με έναν εξαιρετικό επιστήμονα σε μια πολύ ενδιαφέρουσα έρευνα. Η συμφωνία έχει κλείσει αλλά εκκρεμούν τα γραπτά του εισαγωγικού μαθήματος που διδασκόμαστε. Γενικά, υπάρχει προοπτική και κάνω ότι καλύτερο μπορώ ώστε να μη τη χάσω απ' τα χέρια μου. Η ζωή είναι σε fast forward αυτη την περίοδο, χρόνος για στοχασμό ή γράψιμο δεν υπάρχει, ούτε καν για μια βόλτα τις περισσότερες φορές, ωστόσο όπως και να 'χει σε λίγο καιρό τα πράγματα θα ηρεμήσουν! Κατά τα άλλα, από εξωτερική σκοπιά, η ζωή εδώ είναι πιο ήρεμη, οι άνθρωποι δίχως ανησυχίες επί το πλείστον, σπάνια διακρίνεις άγχος ή ανησυχία στα πρόσωπά τους, σχεδόν ποτέ. Χαλαρότητα, σε συνδυασμό με οργάνωση και λειτουργικότητα. Φαίνεται ότι ξέρουν να ζουν! Και φυσικά, ελευθερία έκφρασης, θέματα που ανακυκλώνονται στην ελληνική τηλεοπτική πραγματικότητα εδώ έχουν λυθεί.

Όσον αφορά το κείμενο, αρχίζω να διακρίνω έναν μηχανισμό που μπορεί να εξηγήσει πολλά διαφορετικά φαινόμενα. Η αδυναμία του ανθρώπου να ορθώσει το εγώ του, να δώσει αξία στην ύπαρξή του καθαυτή, να αποδεχτεί την ελευθερία του, φαίνεται να τον οδηγεί στη θυσία της ίδιας της μοναδικότητάς του. Κάθε λογής συμβολισμός που έχει μετατραπεί σε δόγμα, παρέχει ένα καταφύγιο με αντίτιμο την ίδια την ψυχή και συνέπεια το μίσος. Το πώς οι άνθρωποι ονομάζουν "αγάπη" αυτό που τους κινητοποιεί να μισήσουν κάτι άλλο, ακόμη και να το εξολοθρεύσουν, μόνο οι ίδιοι το ξέρουν.

Καταδικάσαμε το εγώ. Όμως το εγώ είναι βάση της συνύπαρξης. Δεν υπάρχει "εμείς" χωρίς εγώ. Ή μάλλον, το "εμείς" δίχως το εγώ υπάρχει αποκλειστικά σαν ένας κοινωνικός συμβιβασμός όπου μπορεί κανείς να συγκαλύψει τους ενδόμυχους φόβους του και να εκφράσει τις βιαιότερες ορμές του. Τίποτα παραπάνω.

Χαίρομαι που πέρασες από τα μέρη μου! Όταν με το καλό τελειώσω με τις εξετάσεις θα περάσω κι εγώ απ'τα δικά σου!