10 Ιουλίου 2013

Επαναθεωρώντας...

  Χιλιάδες χρόνια αναζήτησης με σκοπό την ερμηνεία του κόσμου, τη διασάφηση των κανόνων που τον διέπουν και τη νοηματοδότηση εν τέλει της ανθρώπινης ύπαρξης που διαφέρει από κάθε άλλη. Διαφέρει καθώς η εξελικτική πορεία την προίκισε με σκέψη και στοχασμό καθιστώντας την έτσι εύπλαστη και προσαρμοστική σε διαφορετικά κοινωνικά περιβάλλοντα αλλά και πρόθυμη να εντρυφήσει σε μια ατέρμονη προσπάθεια εξιχνίασης και αιτιολόγησης. Το χάρισμα αυτό της πολυδιάστατης, αφηρημένης κι αναστρέψιμης σκέψης, η οποία καταφέρνει κι απεγκλωβίζεται απ' τα δεσμά του "τώρα" διεισδύοντας μ' αυτό τον τρόπο πέρα απ' την επιφανειακή εντύπωση των γεγονότων, ήταν ο δρόμος που μας οδήγησε προς τη γνώση. Ο προορισμός αυτός ήταν φυσικά προδιαγεγραμμένος αφού αποτελούσε τη μόνη διέξοδο απ΄ το αποκλειστικά ανθρώπινο πρόβλημα της αβεβαιότητας αλλά και το μοναδικό ίσως τρόπο διασφάλισης της συνέχειας ενός στερημένου βιολογικά είδους που ειδάλλως θα ήταν η νούμερο ένα προτεραιότητα στις διατροφικές προτιμήσεις πολλών σαρκοφάγων. Η έμφυτη τάση για εξερεύνηση λοιπόν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως αέναος πρόδρομος της ανάπτυξης στο χρονικό της ανθρωπότητας.
  Κι όμως σήμερα αποδεικνύεται ότι η αναζήτηση, εξελιγμένη πλέον σε επιστήμη, δεν αρκεί για να εγγυηθεί την ανάπτυξη εφόσον την εννοήσουμε ως αύξηση της ευημερίας του συνόλου. Καθώς ο ρόλος της επιστήμης μεταλλάσσεται σε αμιγώς εξουσιαστικός ένας περιφρονημένος μέχρι πρότινος νόμος προβάλλει τώρα όλο και πιο επιτακτικός. Δεν είναι άλλος από το νόμο ισορροπίας ανθρώπου-φύσης που πρόσφατα διαταράξαμε σε μια προσπάθεια άρσης της φυσικής κυριαρχίας και επιβολής της δύναμής μας. Η επιστήμη - όπως είναι γνωστό - δεν αναπτύχθηκε μονάχα στα θεμιτά πλαίσια της ερμηνείας, της πρόληψης, της θεραπείας και της διευκόλυνσης της ζωής αλλά κατέστη το κύριο μέσο έκφρασης της ανθρώπινης αλαζονείας. Ίσως η ραγδαία πρόοδος που πλαισίωσε απότομα όλους τους σπουδαίους τομείς της επιστήμης την τελευταία κυρίως εκατονταετία να ήταν η ψευδαίσθηση που έτρεφε και θρέφει την ανθρώπινη ύπαρξη με την ιδέα της ανωτερότητας. Αποδειχθήκαμε βέβαια ανίκανοι να χειριστούμε την πληθώρα των πρόσφατων ανακαλύψεων σύμφωνα με τις επιταγές της φύσης παραβιάζοντας κατάφωρα το νόμο της ισορροπίας, η ισχύς του οποίου πάνω μας εξακολουθεί να μένει σταθερή και να μας επηρεάζει. Το αρρωστημένο σύστημα κατασπατάλησης των φυσικών πόρων για χάρη του κέρδους, της δόξας και της εξουσίας στρέφεται σήμερα εναντίον μας με κάθε τρόπο : από το μολυσμένο αέρα που αναπνέουμε, τα επικίνδυνα τρόφιμα που καταναλώνουμε μέχρι τις κοινωνικές αναταραχές που γεννά η εξαθλίωση. Δίχως υπερβολή, η καταστρατήγηση των φυσικών αρχών, που αναπότρεπτα οδήγησε και στην ηθική παρακμή υπερτονίζοντας τη σημασία του εγώ, φαίνεται να είναι η κύρια υπαίτια κάθε δεινού που βιώνουμε. Αν αντιληφθούμε τον πλανήτη μας ως έναν υγιή ζωντανό οργανισμό που λειτουργεί αρμονικά τότε μάλλον εμείς είμαστε τα "τρελαμένα" καρκινικά κύτταρα που πρόσφατα στράφηκαν εναντίον του. Δεν είμαστε όμως παρά ένα κομμάτι αυτού του κόσμου, γεννημένο από το ίδιο του το σώμα και ικανό να ευημερήσει μόνο μέσα του. Η σχέση μας με τη γη είναι σχέση εξάρτησης και όχι σχέση εξουσίας. Όσο λοιπόν συνεχίζουμε να διαταράσσουμε την αρμονία του ζωοδότη οργανισμού αυτός θα εμποδίζει την ανάπτυξή μας με τον πιο ευφυή τρόπο : στρέφοντας τα καρκινικά κύτταρα εναντίον τους.
  Η φύση μας επισημαίνει συνεχώς ότι οι επιδιώξεις για συσσώρευση πόρων και δύναμης είναι απολύτως ματαιόδοξες, ότι η ευημερία εκπηγάζει από την ισότητα μεταξύ μας καθώς και απ' την τήρηση της φυσικής ροής των πραγμάτων με ορισμένες μόνο παρεμβάσεις που δικαιολογούν τον εξελικτικό σκοπό του προνομίου της σκέψης που χαρίστηκε στον άνθρωπο για την επιβίωση και την ευζωία του. Είναι ανάγκη να κατανοήσουμε ότι η πραγματική έννοια της ευημερίας είναι διαμετρικά αντίθετη μ' αυτή του καταναλωτισμού και της άπληστης επισώρευσης υλικών αγαθών. Ας μη λησμονούμε στιγμή ότι ζούμε σε κοινωνίες όπου η συμπεριφορά του ενός έχει αντίκτυπο στη συμπεριφορά των άλλων κι ότι μόνο μια ισορροπημένη πολιτική ανάμεσα στους ανθρώπους αλλά και ανάμεσα στον άνθρωπο και το περιβάλλον μπορεί επιφέρει ευημερία.
  Πάντα εθελοτυφλούσαμε μπροστά στη στυγνή εκμετάλλευση της Δύσης που απομυζούσε και συνεχίζει να απομυζά ζωή από το Νότο και την Ανατολή. Είναι ευκαιρία να μετανοήσουμε και να διαπιστώσουμε ότι η πολιτική της ανισορροπίας μας βρίσκει τελικά όλους θύματα, ότι η αδικία εξαπλώνεται όσο δεν τηρούνται οι αρχές της ηθικής και της φυσικής ισορροπίας που είναι άρρηκτα δεμένες μεταξύ τους. Ωστόσο αν θέλουμε να ανατρέψουμε τη δεινή πορεία της ανθρώπινης ιστορίας που διαγράφεται σήμερα και μέλλει να επιδεινωθεί χρειάζονται πολλά. Η επανατοποθέτηση του ρόλου μας πάνω σε αυτόν τον πλανήτη και ο επανακαθορισμός ουσιωδών εννοιών όπως ευτυχία και ευημερία είναι απαραίτητα βήματα ώστε να έχουμε το δικαίωμα να ελπίζουμε σε μια ιστορική επανάσταση.

4 σχόλια :

Άιναφετς είπε...

Είναι κρίμα που ο Crux, έχει πάντα κάτι να κάνει και δεν ανοίγει πιο συχνά το στόμα του...εδώ! ;-)
Λέξη προς λέξη το κείμενο σου, μας "εκθέτει" όλους, φτάνει να αισθανθούμε τη τεράστια ευθύνη που φέρει ο καθένας μας!
"Ν' αγαπάς την ευθύνη και να λες, εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω της γης. Αν δεν σωθεί, εγώ φταίω..."
Νίκος Καζαντζάκης απ' την "Ασκητική".

Καλησπέρα φίλε μου.

Crux είπε...

"Ν' αγαπάς την ευθύνη", αυτή η πρόταση συμπυκνώνει τόση σοφία...

Χαίρομαι πολύ για την επίσκεψή σου Άιναφετς, δυστυχώς είμαι λιγάκι υπναράς, ξενύχτης αλλά και χαμένος στα μονοπάτια των γνώσεων που τώρα μου ανοίγονται. Όταν αισθανθώ επαρκώς εφοδιασμένος προβλέπω συχνά να μην έχω τι να κάνω και να γράφω! Καλησπέρα και α-φιλιά :)

xromatisti είπε...

Aυτό το κείμενο, Crux, μου θυμίζει σε διάθεση, σε τρόπο σκέψης κι επιθυμίας τις ωραίες εποχές πριν 3-4 χρόνια (νομίζω) που πρωτοανοίξαμε τα μπλογκ μας και ανταλλάσσαμε απόψεις για το πώς θα γίνει ο κόσμος καλύτερος.
Η επιστήμη είναι τέλεια, είναι κατάκτηση, είναι θαύμα απλά η υπεροψία του ανθρώπου, όπως λες, της δίνει πολλές φορές κακή κατεύθυνση.
Συμφωνώ απόλυτα με το κείμενό σου. Τις περισσότερες φορές είμαι κι εγώ ρομαντική και κάνω τέτοιες σκέψεις που προέρχονται κυρίως μάλλον όχι από τη ρομαντικότητά μου αλλα από την αδυναμία μου να δεχτώ τις ματαιόδοξες ενέργειες του κόσμου. Όμως μετά γίνομαι ρεαλίστρια (ρεαλίστρια μ'έκανε η απογοήτευση και η διάψευση)και απλά συνεχίζω τον δρόμο μου και ας είναι χωρίς πολλούς συνοδοιπόρους. Το ότι έγινα ρεαλίστρια δεν σημαίνει ότι έκανα εκπτώσεις στη ζωή μου και ούτε ότι έπαψα να ονειρεύομαι.

Crux είπε...

Καλησπέρα Χρωματιστή και συγνώμη για την πολυήμερη καθυστέρησή μου. Ήμουν διακοπές και εκτός των άλλων έχω και σπασμένο τον δεξί μου δείκτη οπότε γράφω με δυσκολία.
Θέλω να πιστεύω ότι η επιθυμία της αλλαγής θα εκπληρωθεί ως δικαίωση της ανθρώπινης εξέλιξης. Θα θυμάσαι βέβαια τις αμέτρητες επιφυλάξεις που έχω εκφράσει, ίσως και κάτι που ηχούσε αδίκως μέσα από τα ποιήματά μου ως απαισιοδοξία.
Ο ρεαλισμός νομίζω πως μπορεί να λειτουργήσει διπλά. Θα έλεγα πως ξεκινά συνοδευόμενος με το αίσθημα της απελπισίας όμως παραδόξως εξελίσσεται σε αίσθημα βεβαιότητας.
Θα ήθελα να γράψω κι άλλα αλλά νομίζω πως συνεννοούμαστε και καταλαβαινόμαστε άψογα μέσα απ' αυτά τα λόγια του Ελύτη :
"Αν δεν στηρίξεις
το ένα σου πόδι
έξω απ’ τη Γη,
ποτέ σου
δεν θα μπορέσεις
να σταθείς επάνω της"